紇石烈桓端，西南路忽論宋割猛安人，襲兄銀朮可謀可。泰和伐宋，充行軍萬戶，破宋兵二千于蔡州，加宣武將軍。自壽州渡淮，敗宋步騎一萬五千於鷂子嶺，遂克安豐軍。軍還，除同知懷遠軍節度事，權木典颭詳穩。大安三年，西京行省選充合紮萬戶，遙授同知清州防禦事，改興平軍節度副使，遙授顯德軍節度副使，徙遼東路宣撫司都統。敗移剌留哥萬五千眾於禦河寨，奪車數千兩，降萬餘人。加驃騎衛上將軍，遙授同知順天軍節度事。
Hột Thạch Liệt Hoàn Đoan, người Tây Nam Lộ Hốt Luận Tống Mãnh An, lủng tập Mưu Khắc của anh là Ngân Truật Khả. Niên hiệu Thái Hòa phạt Tống, sung làm Hành Quân Vạn Hộ, phá quân Tống hai nghìn người ở Thái Châu, gia phong Tuyên Vũ Tướng Quân. Tự Thọ Châu vượt sông Hoài, đánh bại một vạn năm nghìn bộ kỵ quân Tống ở Diêu Tử Lĩnh, rồi đánh lấy An Phong Quân. Quân quay về, làm Đồng Tri Hoài Viễn Quân Tiết Độ Sứ, nhậm chức Mộc Điển ? Tường Ổn. Đại An năm thứ ba (17 tháng 1 năm 1211 đến 4 tháng 2 năm 1212), Tây Kinh Hành Tỉnh tuyển sung vào Hợ[ Trát Vạn Hộ, nhậm chức Đồng Tri Thanh Châu Phòng Vệ Sự, đổi là Hưng Bình Quân Tiết Độ Sứ, nhậm chức Hiển Đức Quân Tiết Độ Phó Sứ, dời làm Liêu Đông Lộ Tuyên Phủ Tư Đô Thống. Hoàn Đoan đánh bại Di Lạt Lưu Ca () một vạn năm nghìn người ở Ngự Hà Trại, đoạt xe vài nghìn chiếc, khiến hơn vạn người hàng. Gia phong Phiêu Kỵ Vệ Thượng Tướng Quân, nhậm chức D(ồng Tri Thuận Thiên Quân Tiết Độ Sứ.
() Di Lạt Lưu Ca chính là Da Luật Lưu Ca. Xem Nguyên Sử, quyển 149.
貞祐二年，為宣差副提控，同知婆速路兵馬都總管，行府事。貞祐三年，蒲鮮萬奴取咸平、東京沈、澄諸州，及猛安謀克人亦多從之者。三月，萬奴步騎九千侵婆速近境，桓端遣都統溫蒂罕怕哥輦擊卻之。四月，複掠上京城，遣都統兀顏缽轄拒戰。萬奴別遣五千人攻望雲驛，都統奧屯馬和尚擊之。都統夾穀合打破其眾數千於三叉里。五月，都統溫蒂罕福壽攻萬奴之眾於大寧鎮，拔其壘，其眾殲焉。九月，萬奴眾九千人出宜風及湯池，桓端率兵與戰，其眾潰去，因招奄吉斡、都麻渾、賓哥、出臺、答愛、顏哥、不灰、活拙、按出、孛德、烈鄰十一猛安複來附，擇其丁男補軍，攻城邑之未下者。貞祐四年，桓端遣王汝弼由海道奏事，宣宗嘉其功，桓端遷遼海軍節度使、同知行府事，宣差提控如故。婆速路溫甲海世襲猛安、權同知府事溫蒂罕哥不靄遷顯德軍節度使，兼婆速府治中。權判官、前修起居注裴滿按帶遷兩階，升二等。王汝弼遷四階，升四等。余將士有功者，詔遼東宣撫承制遷賞。是歲，改邳州刺史，充徐州界都提控。
Trinh Hựu năm thứ hai (12 tháng 2 năm 1214 đến 31 tháng 1 năm 1215), Hoàn Đoan làm Tuyên Sai Phó Đề Khống, Đồng Tri Bà Tốc Lộ Binh Mã Đô Tổng Quản, làm việc ở Nguyên Soái Phủ Sự. Năm Trinh Hựu thứ ba (1 tháng 2 năm 1215 đến 20 tháng 1 năm 1216), Bồ Tiên Vạn Nô lấy các châu Hàm Bình, Đông Kinh Trầm, Trùng, nhiều người trong Mãnh An Mưu Khắc cũng theo y. Tháng ba (1 tháng 4 đến 30 tháng 4 năm 1215), Vạn Nô bộ kỵ chín nghìn xâm phạm gần vùng Bà Tốc, Hoàn Đoan sai Đô Thống Ôn Đế Hãn Bá Ca Liễn đánh chúng. Tháng tư (1 tháng 5 đến 29 tháng 5 năm 1215), lại cướp thành Thượng Kinh, sai Đô Thống Ngột Nhan Bát Hạt cự chiến. Vạn Nô sai năm nghìn người công Vọng Vân Trạch (đầm Vọng Vân), Đô Thống Áo Đôn Mã Hòa Thượng đánh chúng. Đô Thống Giáp Cốc Hợp Đạt phá vài nghìn tên ở Ta Xoa Lý. Tháng năm (1 tháng 5 đến 29 tháng 5 năm 1215), Đô Thống Ôn Đế Phúc Thọ tấn công quân chúng của Vạn Nô ở Đại Ninh Trấn, phá lũy của chúng, tiêu diệt chúng. Tháng chín (25 tháng 9 đến 10 tháng 3 năm 1215), quân chúng của Vạn Nô gồm chín nghìn người đi ra từ Nghi Phong và Thang Trì, Hoàn Đoan lĩnh binh giao chiến cùng chúng, quân Vạn Nô tan chạy, nhân đó chiêu gọi Yển Cát Oát, Đô Ma Hồn, Tân Ca, Xuất Đài, Đáp Ái, Nhan Ca, Bất Hôi, Hoạt Chuyết, Án Xuất, Bột Đức, Liệt Lân hết thảy mười một Mãnh An đến nội phụ, tuyển đinh nam từ đấy sung quân, công các thành ấp chưa bị hạ. Năm Trinh Hựu thứ tư (21 tháng 1 năm 1216 đến 7 tháng 2 năm 1217), Hoàn Đoan sai Vương Nhữ Bật từ hải đảo dâng tấu trần tình, Tuyên Tông vui vì công của Hoàn Đoan, Hoàn Đoản đổi làm Liêu Hải Tiết Độ Sứ, làm Đồng Tri Phủ Sự và Tuyên Sai Đề Khống như cũ. Ôn Giáp Hải thuộc Bà Tốc Lộ lũng tập Mãnh An, Ôn Đế Hãn Ca Bất Ái tạm nhận chức Đồng Tri Phủ Sự đổi làm Hiển Đức Quân Tiết Độ Sứ, kiêm chức Bà Tốc Phủ Trị Trung. Bùi Mãn Án Đái tạm nhận chức Phán Quan, Tiền Tu Khởi Cư Chú đổi hai giai (bậc), thăng hai đẳng. Vương Nhữ Bậc đổi làm quan bốn giai (cấp), thăng bốn đẳng. Các tướng sỹ có công còn lại thì chiếu cho Liêu Đông Tuyên Phủ Thừa Chế thưởng. Năm đó, Hoàn Đoan đổi làm Bi Châu Thứ Sử, sung làm Từ Châu Giới Đô Đề Khống.
紅祆賊數萬攻邳州，桓端破之于黃山。賊複來，桓端薄其營，走保北山，追擊敗之，溺沂水死者甚眾。賊數萬圍沂州，同知防禦事僕散撒合突圍出求救，桓端率兵赴之。撒合還入沂州，與桓端內外夾擊之，殺萬餘人，賊乃去。樞密副使僕散安貞上其功，因奏曰：「桓端天資忠實，深有計畫，曉習軍事，撒合勇而有謀，皆得軍民心，乞加擢用。」桓端進金紫光祿大夫，兼同知武寧軍節度事，提控如故。召為勸農副使，充都提控，屯陳州。
Giặc Hiên Hồng (tức giặc áo hồng) vài vạn công Bi Châu, Hoàn Đoan phá chúng ở Hoàng Sơn. Giặc lại đến, Hoàn Đoan tiến sát doanh trại chúng, giặc thoái lui giữ Bắc Sơn, truy kích đánh bại chúng, giặc chết đuối ở sông Nghi Thủy rất nhiều. Giặc vài vạn vây Nghi Châu, Đồng Tri Phòng Sự Trinh Bộc Tán Hợp phá vây ra cầu cứu, Hoàn Đoan soái binh hành quân đến. Tán Hợp quay lại vào Nghi Châu, cùng Hoàn Đoan nội ngoại giáp công chúng, giết hơn vài vạn, giặc bèn rút. Khu Mật Phó Sứ Tán Cải An Trinh báo công, nhân đó dâng tấu nói: "Hoàn Đoan thiên tư trung thực, có mưu kế sâu, hiểu rõ việc quân, Tát Hợp dũng cảm mưu lược, đều được lòng quân dân, xin gia phong lưu dụng." Hoàn Đoan được tiến quan làm Vinh Lộc Đại Phu, kiêm Đồng Tri Vũ Ninh Quân Tiết Độ Sứ, làm Đề Khống như cũ. Triệu làm Cần Nông Phó Sứ, sung làm Đô Đề Khống, đồn quân ở Trần Châu.
興定元年，自新息渡淮伐宋，破中渡店，至定城，以少擊眾，戰不留行。未幾，充宣差參議官，複渡淮，連破宋兵，獲其將沈俊，遷武衛軍副都指揮使。宋人城守不出，分兵攻其山寨水堡，殺獲甚眾。興定二年，遷鎮南軍節度使，權元帥右都監。數月，改武衛軍都指揮使，仍權右都監，行元帥府于息州。
Hưng Định năm thứ nhất (2 tháng 10 năm 1217 đến 27 tháng 1 năm 1218), tự Tân Tức vượt sông Hoài phạt Tống, công phá Trung Độ Điếm, đến Định Thành, lấy ít đánh nhiều, chiến dừng không hành quân tiếp. Không lâu sau, sung làm Tuyên Sai Tham Nghị Quan, lại vượt sông Hoài, phá quân Tống liên tục, bắt được tướng chúng là Trầm Tuấn, đổi làm Võ Vệ QUân Phó Đô Chỉ Huy Sứ. Người Tống thủ thành không ra, phân binh công đánh trại dựa núi và đồn ven sông, giết bắt được rất nhiều. Năm Hưng Định thứ hai (28 tháng 1 năm 1218 đến 17 tháng 1 năm 1219), đổi làm Trấn Nam Quân Tiết Độ Sứ, tạm nhậm chức Nguyên Soái Hữu Đô Giám. Mấy tháng sau, đổi làm Vũ Vệ Quân Đô Chỉ Huy Sứ, tạm làm Hữu Đô Giám, làm việc Nguyên Soái Phủ ở Tức Châu.
徐州行樞密院石盞女魯歡剛愎自用，詔桓端以本官權簽樞密院事，往代之。四年冬，上言：「竊聞宋人與李全將並力來攻，當預為之防。」樞密院奏可，召桓端與朝臣面議。尋有疾，賜太醫禦藥。五年正月，召至京師，疾病不能入見，力疾草奏，大略以南北皆用兵，當豫防其患，及防河數策。無何，卒，年四十五。敕有司給喪事。
Từ Châu Hành Khu Mật Viện Thạch Trản Nữ Lỗ Hoan cố chấp tự cho mình đúng, chiếu cho Hoàn Đoan với danh nghĩa là Quyền Thiêm Khu Mật Viện Sự đến thay hắn. Năm thứ tư (6 tháng 2 năm 1220 đến 24 tháng 1 năm 1221), hoàng thượng nói: "Trộm nghe người Tống và Lý Toàn sắp hợp lức đến đánh ta, nên dự tính phòng bị chúng" Khu Mật Viện tấu "Được". Cho với Hoàn Đoan cùng triều thần đến gặp và bàn bạc. Không lâu sau, Hoàn Đoan có bệnh, lệnh thái y chữa bệnh. Năm thứ năm, tháng giêng (25 tháng 1 năm 1221 đến 23 tháng 2 năm 1221), vời đến kinh sư, bệnh đau không thể vào gặp, ráng sức thảo tấu, đại lược vì dùng binh cả nam và bắc, nên phòng dự mối lo đến từ đấy, hiến vài kế sách phòng sông Hoàng Hà. Không lâu sau, mất, năm đó bốn mươi lăm tuổi. Sắc cho quan lại lo tang sự.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét